Βασικές Αρχές Οφθαλμολογίας

Περιγραφή

Περιεχόμενα

1. Εμβρυολογία και ανατομία
Εμβρυολογία του οφθαλμού
• Ο οφθαλμός στη γέννηση
• Ανάπτυξη
Αδρή ανατομία του οφθαλμικού βολβού (εικ. 1.2)
• Ο βολβός
• Ο κερατοειδής
• Ο σκληρός
• Το σκληροκερατοειδές όριο (ΣΚΟ)
• Ο ραγοειδής
• Η ίριδα και η κόρη
• Το ακτινωτό σώμα
• Ο χοριοειδής
• Ο κρυσταλλοειδής φακός
• Θάλαμοι του οφθαλμού
• Ο αμφιβληστροειδής
• Ο επιπεφυκότας
• Περιοφθαλμία περιτονία (βολβική περιτονία ή κάψα του τένον)
• Οι εξόφθαλμοι μύες (εικ. 1.16)
• Τα βλέφαρα
• Η δακρυϊκή συσκευή
• Ο κόγχος
Αιμάτωση του οφθαλμού (εικ. 1.23)
• Αρτηρίες (εικ. 1.24)
• Φλέβες
• Νεύρωση του οφθαλμού
• Λεμφική παροχέτευση
• Κερατοειδής
2. Φυσιολογία του οφθαλμού
• Φακός
• Δάκρυα
• Υδατοειδές υγρό
• Επιδράσεις του φωτός στον οφθαλμό
• Ηλεκτρο-οφθαλμογραφία (εικ. 3.2)
3. Φυσιολογία της όρασης
• Ηλεκτροαμφιβληστροειδογραφία
• Οπτικά προκλητά δυναμικά (εικ. 3.4)
• Οπτικές αντιλήψεις (αισθήσεις)
• Οι οπτικές οδοί
• Κορικές οδοί και κορικά αντανακλαστικά
4. Νευρολογία της όρασης 
• Κοινές ανωμαλίες των κορικών αντανακλαστικών
• Στήμα χορήγησης φαρμάκων
5. Οφθαλμική φαρμακολογία 
• Στυπτικά (astringents) και αποσυμφορητικά
• Αντιβιοτικά
• Αντιϊκά
• Αντιμυκητιασικά
• Αυτόνομα φάρμακα
• Τοπικά αναισθητικά
• Οφθαλμικά υποτασικά
• Κορτικοστεροειδή
• Ακετονίδιο τριαμσινολόνης
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Ιξωδοελαστικές ουσίες
• Ανοσοκατασταλτικοί παράγοντες στην οφθαλμολογία
• Anti-vegf παράγοντες
• Συστημικές αντιδράσεις στην τοπική έγχυση
φαρμάκων
• Οφθαλμικές αντιδράσεις στη συστηματική φαρμακευτική αγωγή
• Οφθαλμικά συντηρητικά
• Το οπτικό σύστημα του οφθαλμού
• Σχηματικό διάγραμμα του ανθρώπινου οφθαλμού (εικόνες 6.1A και β)
• Διάθλαση του οφθαλμού
• Απλοποιημένος οφθαλμός
• Φυσιολογικά οπτικά σφάλματα
• Εξωτερική εικόνα στο υγιές μάτι
• Ορισμοί και ταξινομήσεις
7. Διαθλαστικά σφάλματα 
• Υπερμετρωπία (μακροφθαλμία)
• Μυωπία (κοντοφθαλμία)
• Αστιγματισμός
• Αφακία
• Ανισομετρωπία
• Προσαρμογή (εικ. 8.1)
8. Η προσαρμογή και οι διαταραχές της 
Αντικειμενικές μέθοδοι
• Αμφιβληστροειδοσκόπηση
9. Εκτίμηση και διόρθωση διαθλαστικών σφαλμάτων 
• Διαθλασιμετρία (αντικειμενική οπτομετρία)
• Κερατομετρία (εικ. 9.4)
Υποκειμενικές μέθοδοι 
• Υποκειμενική επαλήθευση διάθλασης
• Εξέταση βυθού
• Μέθοδοι οφθαλμοσκόπησης
Λήψη ιστορικού 
Εξέταση το οφθαλμού 
10. Λήψη ιστορικού Και εξέταση ασθενούς 
• Μέθοδος εξέτασης με φακό και μονόφθαλμη λούπα
• Εξέταση με λάμπα σχισμής
• Κλινική εξέταση οφθαλμού
• Συγγενείς ανωμαλίες
11. Παθήσεις των βλεφάρων 
• Ανωμαλίες σχήματος και θέσης (εικ. 11.5)
• Σημαντικοί όγκοι των βλεφάρων
• Conjunctival diseases
• Υπεραιμία επιπεφυκότα
12. Παθήσεις του επιπεφυκότα 
• Επιπεφυκίτιδα
• Οξεία βλεννοπυώδης επιπεφυκίτιδα (εικόνες 12.8Α έως γ)
• Πυώδης επιπεφυκίτιδα
• Μεμβρανώδης επιπεφυκίτιδα (εικόνα 12.12)
• Απλή χρόνια επιπεφυκίτιδα
• Γωνιώδης επιπεφυκίτιδα (εικόνες 12.13Α και β)
• Θυλακιώδης επιπεφυκίτιδα
• Αλλεργική επιπεφυκίτιδα
• Φλυκταινώδης επιπεφυκίτιδα
• Εαρινή επιπεφυκίτιδα (εικ. 12.22)
• Εκφυλισμοί του επιπεφυκότα
• Κύστεις επιπεφυκότα
• Όγκοι του επιπεφυκότα
• Συμπτωματικές καταστάσεις του επιπεφυκότα
• Αξιολόγηση ασθενειών του κερατοειδούς
• Συγγενείς ανωμαλίες
13. Παθήσεις του κερατοειδούς και του σκληρού χιτώνα 
• Σίδηρος
• Χαλκός
• Μελανίνη
• Οίδημα κερατοειδούς (εικ. 13.5Α και β)
• Φλεγμονή του κερατοειδούς (κερατίτιδα)
• Βακτηριακή κερατίτιδα
• Υπόπυο κερατοειδούς έλκους (ulcus serpens) (εικ. 13.19)
• Μυκητιασική κερατίτιδα, κερατομυκητίαση ή μυκητιασικό έλκος κερατοειδούς
• Κερατίτιδα από ακανθαμοιβάδα (εικ. 13.27)
• Ιογενής κερατίτιδα
• Υποτροπιάζουσα κερατίτιδα hsv
• Οφθαλμικός έρπης ζωστήρας
• Λαγοφθαλμική κερατίτιδα-κερατοπάθεια εξ εκθέσεως
• Νευροτροφική κερατίτιδα
• Αθηρωματικό έλκος
• Περιφερική ελκώδης κερατίτιδα (puk)
• Φλυκταίνωση (εικ. 13.37)
• Κερατίτιδα
• Εκφυλίσεις και δυστροφίες του κερατοειδή
• Εκφυλίσεις
• Γεροντότοξο (arcus senilis) (εικ. 13.40)
• Δυστροφίες
• Άλλες διαταραχές του κερατοειδούς
• Φακοί επαφής (εικόνα 13. 60)
• Παθήσεις του σκληρού χιτώνα
• Φλεγμονή του σκληρού χιτώνα
• Χειρουργικά προκαλούμενη νέκρωση του σκληρού χιτώνα (εικ. 13.68Α και β)
• Ραγοειδίτιδες
• Συγγενείς ανωμαλίες
14. Παθήσεις του ραγοειδούς χιτώνα 
• Ραγοειδίτιδα
• Πρόσθια ραγοειδίτιδα (ιριδοκυκλίτιδα)
• Ενδιάμεση ραγοειδίτιδα (παρσπλανίτιδα)
• Οπίσθια ραγοειδίτιδα
• Συγκεκριμένες ραγοειδικές οντότητες
• Ραγοείτιδα στη νεανική ρευματοειδή αρθρίτιδα
• Ραγοείτιδα στον έρπη ζωστήρα
• Φυματική ραγοειδίτιδα
• Ραγοειδίτιδα στην σαρκοείδωση
• Τοξοπλάσμωση
• Τοξοκαρίαση
• Νόσος αδαμαντιάδη- behçet
• Σύνδρομο vogt-koyanagi-harada
• Συμπαθητική οφθαλμία
• Γλαυκωματοκυκλική κρίση (σύνδρομο posner-schlossman)
• Αμφιβληστροειδίτιδα απο κυτταρομεγάλοιου (εικ. 14.29)
• Ογκοκέρκωση (τύφλωση του ποταμού)
• Σύνδρομο υποτιθέμενης οφθαλμικής ιστοπλάσμωσης
• Οξεία αμφιβληστροειδική νέκρωση
• Σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (aids)
• Ενδοφθαλμίτιδα
• Πανοφθαλμίτιδα (σχ. 14.35Α και β)
• Εκφυλιστικές παθήσεις του ραγοειδούς
• Ερύθρωση ίριδας (εικ. 14.38)
• Εκφυλιστικές παθήσεις του χοριοειδούς
• Αποκόλληση χοριοειδούς (εικ. 14.42)
• Κύστεις ίριδας
• Όγκοι του χοριοειδούς
• Παθήσεις του φακού
• Συγγενείς ανωμαλίες του φακού
15. Παθήσεις του φακού
• Εκτοπία φακού
• Οφθαλμικές παθήσεις που προκαλούνται από τον φακό
• Καταρράκτης
• Συγγενής ή αναπτυξιακός καταρράκτης
• Γεροντικός καταρράκτης
• Μερική απώλεια όρασης
• Διπλωπία/πολυωπία
• Έγχρωμη άλως
• Ολική απώλεια όρασης
• Λευκή θόλωση παρατηρείται από τους ασθενείς ή συγγενείς
• Οπτική οξύτητα
• Χρώμα φακού
• Σκιά ίριδας
• Εικόνες purkinje
• Ευκρίνεια βυθού
• Βυθοσκόπηση
• Διόρθωση γυαλιών
• Ελάττωση σε διάφορο βαθμό
• Γκρι/γκριζόλευκο
• Υπάρχει
• Η τρίτη εικόνα φαίνεται, η τέταρτη μπορεί να είναι παραμορφωμένη
• Πιθανή
• Δυνατή
• Μπορεί να βελτιώσει την οπτική οξύτητα
• Ελάττωση οπτικής οξύτητας σε αντίληψη κινουμένης χειρός ή αντίληψη φωτός
• Λευκό/περλέ λευκό
• Απουσιάζει
• Μόνο η τρίτη εικόνα φαίνεται, η τέταρτη απουσιάζει
• Απουσιάζει
• Αδύνατη
• Δεν βελτιώνει την οπτική οξύτητα
• Αντιμετώπιση καταρράκτη
• Ειδικές οντότητες καταρράκτη
• Υπεξάρθρωση του φακού (εικ. 15.34 Και 15.35)
• Παρεκτόπιση του φακού (σχημ 15.36Α και β)
• Ενδοφθάλμια πίεση
16. Γλαύκωμα 
• Πάχος κερατοειδούς και γλαύκωμα
• Ορισμός
Συγγενές/βρεφικό γλαύκωμα (βουφθαλμός) 
• Παθογένεση
• Συμπτώματα
• Κλινικά χαρακτηριστικά
• Αντιμετώπιση
Επίκτητο γλαύκωμα 
• Πρωτοπαθές γλαύκωμα κλειστής γωνίας
• Πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας
• Δευτεροπαθές γλαύκωμα
• Υαλοειδές υγρό
17. Νοσήματα του υαλοειδούς 
• Αποκόλληση υαλοειδούς
• Θολερότητες υαλοειδούς
• Αιμορραγία υαλοειδούς
• Πρόπτωση (απώλεια) του υαλοειδούς (εικ. 17.7)
• Υαλοειδεκτομή – βιτρεκτομή
• Συμπτώματα και σημεία
• Οφθαλμοσκοπικά ευρήματα
18. Παθήσεις του αμφιβληστροειδή 
• Εξέταση του βυθού
• Μέθοδοι οφθαλμοσκόπησης
• (1) Άμεση και (2) έμμεση
• Συγγενείς και αναπτυξιακές ανωμαλίες
• Αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας (εικ. 18. 8)
• Αγγειακές διαταραχές του αμφιβληστροειδούς
• Απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς
• Κεντρική φλεβική απόφραξη του αμφιβληστροειδούς (εικ. 18. 10)
• Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς
• Κεντρική ορώδης αμφιβληστροειδοπάθεια
• Αγγειογραφία φλουορεσκεΐνης του βυθού
• Κυστοειδές οίδημα ωχράς κηλίδας (εικ. 18. 16)
• Εκφύλιση ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία
• Μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια (εικόνες 18.23Α έως γ)
• Αποκόλληση του αμφιβληστροειδή
• Ρευματογενής αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς (εικόνες 18.26 Και 18.27)
• Τραυματική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς (εικόνες 18.29 Και 18.30)
• Εξιδρωματική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς (εικόνες 18.31 Και 18.32)
• Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια
• Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
• Άλλα οφθαλμικά σημεία στον σακχαρώδη διαβήτη
• Ρετινοβλάστωμα
• Οπτικό νεύρο
• Παθήσεις του οπτικού νεύρου
19. Παθήσεις του οπτικού νεύρου  
• Ανωμαλίες κατά τη διάπλαση
• Οπτική νευρίτιδα (εικ 19.6)
• Τοξικές αμβλυωπίες (τοξική οπτική νευροπάθεια)
• Πρόσθια ισχαιμική οπτική νευροπάθεια
• Οίδημα κεφαλής οπτικού νεύρου – papillledema
• Ατροφία του οπτικού νεύρου
• Όγκοι του οπτικού νεύρου
• Όγκοι ίριδας
• Όγκοι ακτινωτού σώματος
20. Ενδοφθάλμιοι όγκοι
• Χοριοειδικοί όγκοι
• Κακόηθες μελάνωμα του χοριοειδούς
• Μεταστατικό καρκίνωμα χοριοειδούς (εικόνα 20.8)
• Αιμαγγείωμα χοριοειδούς
• Ρετινοβλάστωμα
• Διαφορική διάγνωση λευκοκορίας σε παιδιά
21. Παθήσεις οφθαλμικού κόγχου 
• Αναπτυξιακές ανωμαλίες
• Διερεύνηση της πρόπτωσης βολβού
• Φλεγμονές οφθαλμικού κόγχου
• Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (εικ. 21.10Α και β)
• Ραβδομυοσάρκωμα (εικ. 21.11)
• Όγκοι οπτικού νεύρου
• Θρομβωση σηρραγώδους κόλπου
• Καρωτιδο-σηρραγώδες συρίγγιο (εικ. 21. 17Α και β)
• Κατάγματα του κόγχου
• Συμπτώματα και σημεία
• Παθήσεις του δακρυϊκού αδένα
22. Παθήσεις της δακρυϊκής συσκευής 
• Σύνδρομο ξηρού οφθαλμού
• Επιφορά-δακρύρροια
• Παθήσεις της αποχετευτικής μοίρας τηςδακρυϊκής οδού
• Όγκοι του δακρυϊκού ασκού (εικ. 22.22)
• Οφθαλμοκινητικότητα
23. Παθήσεις της δακρυϊκής συσκευής 
• Ανάπτυξη οπτικού συστήματος
• Διπλωπία
• Αμβλυωπία
• Στραβισμός
• Συνεκτικός στραβισμός
• Παραλυτικός στραβισμός
• Σύνδρομο duane (σύνδρομο εισολκής) (εικ.23.28)
• Νυσταγμός
• Ταξινόμηση μηχανικών τραυμάτων
• Θλάση (αμβλύ τραύμα)
24. Οφθαλμικές κακώσεις 
• Διαμπερής (διατιτραινών) τραυματισμός
• Ξένα σώματα
• Χημικά εγκαύματα
• Θερμικά εγκαύματα
• Βλάβες από ακτινοβολία
• Γενικές αρχές
• Προεγχειρητική προετοιμασία
25. Κοινές οφθαλμολογικές χειρουργικές επεμβάσεις
• Μετεγχειρητική φροντίδα και θεραπεία
• Αναισθησία και ακινησία
• Συμβατική ecce με ένθεση ενδοφακού οπίσθιου θαλάμου (pciol)
• Manual χειρουργική επέμβαση καταρράκτη μικρής τομής (δια χειρός τεχνική)
• Φακοθρυψία (εικόνες 25.14 Και 25.15)
• Femtosecond laser στην χειρουργική του καταρράκτη (femtocataract)
• Ενδοπεριφακική αφαίρεση καταρράκτη (εικ. 25.17Α και β)
• Ένθεση ενδοφακών
• Επεμβάσεις γλαυκώματος
• Κυκλοκρυοθεραπεία (εικ. 25.28)
• Κυκλοφωτοπηξία
• Επεμβάσεις στην ίριδα
• Επεμβάσεις κερατοειδούς
• Τράπεζα οφθαλμών και δωρεά κερατοειδών
• Ταρσορραφή
• Χειρουργική αφαίρεση πτερυγίου
• Χειρουργική αντιμετώπιση χαλαζίου
• Δακρυοκυστεκτομή
• Δακρυοκυστορινοστομία (εικ. 25.41Α – στ))
• Εκκένωση βολβού (εικ. 25.42)
• Εξόρυξη βολβού
• Μεταμόσχευση αμνιακής μεμβράνης
• Τύφλωση
26. Η τύφλωση και η πρόληψή της
• Εθνικό πρόγραμμα ελέγχου της τύφλωσης (npcb)
• Διατροφική τύφλωση έλλειψη βιταμίνης α
• Vision 2020: το δικαίωμα στην όραση
• Βλεφαροδιαστολείς
27. Χειρουργικά εργαλεία 
• Βελονοκάτοχο silcock (εικ. 27.2A)
• Βελονοκάτοχο arruga (εικ. 27.2B)
• Λαβίδα αρτηριών (αιμοστατική) (εικ. 27.3)
• Λαβίδα σταθεροποίησης (λαβίδα σταθεροποίησης οφθαλμικού βολβού) (εικ. 27.4)
• Μαχαιρίδιο καταρράκτη του von graefe (εικ. 27.5Α και b)
• Λαβή νυστεριού (λαβή bard- parker) (εικ. 27.6) . 567
• Θραύστης λεπίδων
• Διαθερμία (εικ. 27.8)
• Ψαλίδι επιπεφυκότα (εικ. 27.9)
• Απλή ανατομική λαβίδα (εικ. 27.10)
• Ψαλίδι κερατοειδούς spring scissors (universal) (εικ. 27.11A)
• Λαβίδα ίριδας (εικ. 27.12)
• Ψαλίδι ίριδας de-wecker (εικ. 27.14)
• Ενδοπεριφακικές λαβίδες
• Λαβίδα αφαίρεσης του φακού (άγκιστρο φακού) (εικ. 27.17)
• Mcnamara’s spoon (σπάτουλα φακού)
• Vectis (wire vectis)(εικ. 27.19)
• Λαβίδα επανατοποθέτησης ίριδας / iris repositor (εικ. 27.20)
• Βελονοκάτοχα (barraquer και castreveijo) (εικ 27.21A και b)
• Λαβίδα colibri (εικ. 27.22A)
• Λαβίδα st. Martin (εικ. 27.22B)
• Λαβίδα συγκράτησης του άνω ορθού
• Λαβίδα συρραφής (εικ. 27.24)
• Βελόνη διάσπασης του bowman (εικ. 27.25)
• Μαχαιρίδιο του zeigler (εικ. 27.26)
• Θεραπεία με laser για θόλωση οπίσθιου περιφακίου
• Λαβίδα καψουλοτομής
• Λαβίδα καψουλορήξης (λαβίδα utrata) (εικ. 27.28)
• Κάνουλα vectis με άνοιγμα στο άκρο για πλύση (εικ. 27.29)
• Κάνουλα πλύσης αναρρόφησης (κάνουλα simcoe)
• Λαβίδα mcpherson (εικ. 27.31)
• Ψαλίδι vannas (εικ. 27.32)
• Άγκιστρο χειρισμού ενδοφακού (άγκιστρο του sinsky) (εικ. 27.33)
• Σκληροκερατοειδικός διαχωριστής (crescent μαχαιρίδιο) (εικ. 27.34)
• Γωνιωτός κερατόμος
• Μαχαιρίδιο side-port/ λόγχη (εικ. 27.36)
• Λαβίδα τριχίασης (λαβίδα βλεφαρίδων)
• Άγκιστρο στραβισμού (άγκιστρο μυών – squint hook) (εικ. 27.38)
• Διαστολέας βλεφάρων (desmarres) (εικ. 27.39)
• Λαβίδα και βελόνα αφαίρεσης ξένου σώματος (εικ 27.40A και b)
• Μαχαιρίδιο του tooke (σκληροκερατοειδικός διαχωριστής) (εικ. 27.41)
• Σκληροκερατοειδικό τρυπάνι του elliot (εικ. 27.42)
• Λαβίδα συγκράτησης του σκληροκερατοειδικού δίσκου disc-holding forceps (εικ. 27.43)
• Λαβίδα χαλαζίου (clamp) (εικ. 27.44)
• Μαχαιρίδιο του beer (εικ. 27.45)
• Λαβίδα / scoop χαλαζίου (curette) (εικ. 27.46)
• Διαστολέας του δακρυϊκού σημείου (nettleship) (εικ. 27.47)
• Κάνουλα πλύσης δακρυϊκού πόρου (εικ. 27.48)
• Δακρυϊκός διαχωριστής με σπάτουλα (του lang) (εικ. 27.50)
• Rougine (εικ. 27.51)
• (Αυτοσυγκρατούμενος ρυθμιζόμενος αιμοστατικός) διαστολέας του muller (εικ. 27.52)
• Διαστολέας cat’s paw (εικ. 27.53)
• Διατρητής οστών (εικ. 27.54)
• Σφυρί, σκαπάνη και σμίλη οστών (εικ. 27.55Α έως γ)
• Κουτάλα εκσπλαχνισμού – evisceration spoon/scoop (εικ. 27.56)
• Εξόρυξη
• Κερατόμος (εικ. 27.58)
• Δακρυϊκός καθετήρας (του bowman) (εικ. 27.59)
• Πλακέτα βλεφάρου / lid plate (σπάτουλα) (εικ. 27.60)
• Εντρόπιο
• Διαβήτης (του castroviejo) (εικ. 27.62)
• Τρυπάνια κερατοειδούς (του castroveijo)
• Στενοπικός δίσκος / pin-hole (εικ. 27.64)
• Στενοπική σχισμή (εικ. 27.65)
• Οφθαλμικοί φακοί
• Γυαλιά κόκκινο-πράσινο (εικ. 27.67)
• Ο δίσκος του placido (εικ. 27.68)
• Πρίσματα (εικ. 27.69Α και b)
• Ρετινοσκόπιο – σκιασκοπία (εικ. 27.70)
• Λούπες – μεγεθυντικοί φακοί
• Σταυροειδής κύλινδρος του jackson (εικ. 27.72)
• Ράβδος του maddox (εικ. 27.73)
• Μέθοδοι αποστείρωσης
• Laser στην οφθαλμολογία
28. Διάφορα
• Κρυοθεραπεία στην οφθαλμολογία
• Φλουορεσκεϊνη στην οφθαλμολογία
• Υπερηχογραφία στην οφθαλμολογία
• Βιομικροσκοπία υπερήχων (ubm)
• Ακτινολογία στην οφθαλμολογία
• Οφθαλμολογικά επείγοντα περιστατικά
• Ένεση υπό τον επιπεφυκότα
• Υποτενόνιος ένεση
• Ενδοϋαλοειδικές ενέσεις
• Εργαστηριακή διάγνωση των οφθαλμικών λοιμώξεων
• Τοπογραφία κερατοειδούς ( εικ. 28.12A και b)
• Κατοπτρικό μικροσκόπιο
• Σάρωση με laser πολωσίμετρο (gdxvcc) (εικ. 28.14A και b)
• Οπτική τομογραφία συνοχής (εικ. 28.15Α εως δ)
• Κεφαλαλγία στην οφθαλμολογία
• Σύνδρομο όρασης & υπολογιστή (cvs)
• Ημικρανία (πίνακας 28.2)
• Κάπνισμα και οφθαλμικές παθήσεις
• Οφθαλμολογικές μεταβολές κατά την κύηση